Of het nu gaat om overgewicht of een schoner milieu, volgens Katinka Eikelenboom moeten we de moralist in onszelf koesteren.
Wat is er beter in tijden van crisis dan een goed verhaal? Even wegvluchten in een andere wereld van ver weg of lang geleden, waar je als het meezit zelfs nog nieuwe moed en inspiratie opdoet? Ik herlas twee boeken van Hans Fallada en ging daarna op zoek naar een andere economie, waar morele, sociale en politieke verhoudingen intrinsiek deel vanuit maken.
Het is een bekend verhaal: bij sociale problemen wil links dat de overheid ingrijpt, en rechts niet. Maar waarom inspireert het eens zo populaire paternalisme van links nog zo weinig?
Er zijn maar weinig diersoorten die op grote schaal kunnen samenwerken. Mieren kunnen het, en termieten ook, maar zij hebben gemeen dat ze familie zijn. De mens is de enige diersoort die zonder verwantschap kan samenwerken op gigantische schaal. Hoe werkt dit?
Klimaatonderhandelingen worstelen met politieke traagheid. Dit terwijl klimaatverandering vraagt om daadkrachtige maatregelen. Onder veel wetenschappers en politici wordt de roep om geo-engineering ondertussen steeds groter. Maar in het Antropoceen heeft deze technologie radicale gevolgen voor de natuur én samenleving. Hoe kunnen we met elkaar, zowel globaal als lokaal, waken voor de gevaren en afspraken maken voor een eerlijke toekomst?
De afgelopen weken plaatste De Helling een reeks morele uitdagingen in economische crisistijd. Basis voor deze reeks is een toespraak die Theo Salemink op 30 januari 2014 gehouden heeft tijdens de conferentie ‘Weg uit de crisis!?’, een tweejaarlijkse bijeenkomst van kerken, humanisten en vakbeweging op het hoofdkantoor van het FNV in Amsterdam. Iedere uitdaging kwam met een aantal prikkelende morele vraagstukken. Salemink probeert antwoord te geven op deze vragen.
De allerrijksten dragen het meest bij aan klimaatverandering. Extreme rijkdom, ingebakken in ons kapitalistische systeem, is dan ook immoreel, stelt hoogleraar ethiek Ingrid Robeyns.
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Technologie kan dus ook links zijn. Maar dat vereist dat links een ‘dikke ethiek’ durft te ontwikkelen, een visie op het goede leven, aldus hoogleraar techniekfilosofie Tsjalling Swierstra.
Het recht van staten op soevereiniteit biedt bescherming tegen oorlog en overheersing van buitenaf, maar schept ook een moreel dilemma. Wanneer is het gerechtvaardigd die soevereiniteit te schenden?
Hoe diep bepaalde frames ingrijpen, wordt duidelijk aan de hand van de metafoor van de samenleving als lichaam. Ideeën over bijvoorbeeld integratie en groei worden hierdoor onbewust vormgegeven, en niet op gunstige wijze. Het is tijd om van metafoor te verhuizen.