Het probleem

Rutger Groot Wassink: “De participatiewet is een gedrocht. Deze wet, die is gestoeld op een hardvochtig wereldbeeld dat uitgaat van wantrouwen, moet echt weg. Nu moet je iedereen met een uitkering zo veel mogelijk op de huid zitten want het zijn allemaal zogenaamd luie fraudeurs. Dat is bullshit. Gemeenten ontvangen sowieso volstrekt onvoldoende middelen voor uitkeringen, maar ook het budget waarmee we mensen kunnen helpen re-integreren is bijna wegbezuinigd.

De mate van beschaving in een land lees je af aan hoe het met de meest kwetsbaren omgaat. Dat doen we in Nederland beroerd. En dat strenge beleid levert niks op.
Het leidt juist tot veel hogere maatschappelijke kosten. Je kunt mensen met armoedebestrijding helpen, maar dat blijft pleisters plakken. Als we mensen in de bijstand aan het werk helpen, is dat voor iedereen beter. Investeren in mensen: daarmee bespaar je op de lange termijn heel veel geld.”

Het experiment

“Een paar jaar geleden was er al discussie over experimenten met bijverdienen in de bijstand. Ik vond als GroenLinks-raadslid toen al dat mensen oneindig zouden moeten kunnen bijverdienen. Als ze veel gaan bijverdienen, dan kun je op een gegeven moment de bijstand staken.

Het ontvangen van de bijverdienpremie heeft geen invloed op het recht op toeslagen. Als dat wel zo was, zou de premie zijn doel voorbijschieten.

Werken is niet alleen belangrijk voor je bestaanszekerheid maar ook voor je eigenwaarde. Veel mensen in de bijstand willen graag aan de slag, maar ze zijn er niet allemaal zeker van of ze een baan aankunnen. Ze zijn bang dat als het werken niet lukt, ze een maand moet wachten tot ze weer een uitkering krijgen.

Deze Amsterdammers mogen vanaf 1 maart een ‘garantieknop’ aanvragen. Het houdt in dat als je binnen een half jaar terug wilt in je uitkering, dat kan. Daar doen we niet moeilijk over. De verwachting is dat de nodige mensen de knop gaan aanvragen als extra zekerheid, maar dat niet veel mensen er gebruik van hoeven maken omdat ze aan het werk blijven. Maar als mensen de knop wel ‘indrukken’, dan vind ik dat prima. Ik denk dat ook dit experiment een succes wordt.

Een ander nog lopend experiment is ‘bijstand in één dag’ voor daklozen. Voordat daklozen zich bij ons melden hebben ze vaak al een tijd in hun auto gewoond of bij kennissen op de bank gelegen. We willen voorkomen dat net-daklozen verder afglijden en bijvoorbeeld te maken krijgen met verslavingsproblematiek of psychische problemen. Daarom krijgen zij hun bijstand nu binnen een dag. Mogelijk gaan we ook aan andere groepen veel sneller bijstand uitkeren.”

De resultaten

“Ik ben er trots op dat andere gemeenten ons systeem met de bijverdienpremie hebben overgenomen. Ons beleid werkt als een malle, zo blijkt uit onafhankelijk onderzoek. De afgelopen vier jaar hebben we 20 miljoen geïnvesteerd in mensen aan het werk helpen.

Het aantal Amsterdammers in de bijstand is gedaald van 42.000 naar minder dan 35.000. Aandacht, zorg en normaal behandeld worden is voor iedereen in de bijstand het beste. Zo geven we mensen waardigheid en regie terug. Tot er een nieuwe wet ligt, zullen wij de Participatiewet zo bijvijlen dat die voldoende bestaanszekerheid en perspectief biedt.”